Data urodzenia Vasco da Gamy nie jest dokładnie znana. Przypuszcza się, że przyszedł na świat w roku 1460 w mieście Sines w Portugalii jako syn gubernatora - Estevao da Gama i jego żony z pochodzenia Angielki. Vasco był ich trzecim dzieckiem. Miał czterech braci i siostrę. Najprawdopodobniej odebrał staranne wykształcenie z zakresu nawigacji i matematyki w Evorze. Następnie zaś, idąc w ślady ojca, wstąpił do zakonu św. Jakuba z Composteli. Mistrzem zakonu był wówczas książę Jan, który w 1481 r. został królem Portugalii. 11 lat później, już jako Jan II Doskonały wysłał da Gamę do portu Setubal z zadaniem przechwycenia francuskich statków, które pomimo pokoju nękały rodzimą flotę portugalczyków. Da Gama poradził sobie z zadaniem znakomicie i dość szybko rozprawił z Francuzami.
W drugiej połowie XV wieku pieprz i przyprawy były niezwykle cenne, a najlepszym źródłem pozyskania tychże produktów były Indie. W tym celu dążono do znalezienia optymalnej trasy z Europy do Indii, która polegała na opłynięciu Afryki od południa, minięciu Przylądka Dobrej Nadziei i popłynięciu na północ. Na przełomie lat 80 i 90 XV wieku zadanie to powierzono Estevao da Gamie, jednak zmarł on jeszcze przed rozpoczęciem samych przygotowań, a jego misję przejął młody Vasco.
4 lipca 1497 roku stu siedemdziesięciu marynarzy z da Gamą na czele wyruszyło czterema statkami. Portugalczyk nie miał łatwego zadania, ponieważ nie dość, że większość poprzednich wypraw w tym kierunku kończyła się tragicznie ze względu na porywisty wiatr wiejący od dziobu, to jego załoga w dużej części składała się z więźniów, dla których wyprawa była formą kary, a nie z prawdziwych marynarzy. Rzecz jasna załoga zdawała sobie sprawę z niebezpieczeństw czyhających w drodze do Indii. W przypływie strachu wzniecali bunty, aczkolwiek zdecydowany i konkretny Vasco da Gama z powodzeniem je tłumił. Po minięciu Wysp Kanaryjskich, Wysp Zielonego Przylądka i Sierra Leone wypłynęli w głąb Oceanu Atlantyckiego. Na otwartym morzu spędzili około trzech miesięcy, a po kolejnych dwóch dotarli w końcu do odkrytego przez Bartolomeu Diasa Przylądka Dobrej Nadziei. Następnie wpłynęli na wody Oceanu Indyjskiego i skierowali się na północ wzdłuż wschodniego wybrzeża Czarnego Lądu.
Głównym zadaniem da Gamy było nawiązanie relacji handlowych. W portach, poza uzupełnianiem zapasów, zbierał informacje o odwiedzanych nacjach, ich zwyczajach oraz stosunkach dyplomatycznych z innymi krajami. Przy okazji łupił też statki muzułmanów z którymi Europa prowadziła wojnę. Dopłynąwszy do terenów dzisiejszej Kenii zatrudnił nawigatora, który doskonale poruszał się po wodach Morza Arabskiego. Stamtąd jego wyprawa skierowała się prosto do wybrzeży Indii, gdzie dotarła do Kalikatu 20 maja 1498. Wraz z wpłynięciem do słynnego indyjskiego portu nastąpił przełom w żegludze. Nowy, morski szlak handlowy do Indii został odkryty.
Przedłużające się negocjacje handlowe z miejscowymi władzami wynikały z protestów kupców arabskich. Ostatecznie udało się osiągnąć porozumienie. Vasco da Gama zmuszony jednak został do pozostawienia kilku członków załogi by prowadzili miejscową stację handlową. Powrót okazał się nie lada wyzwaniem. Trudy podróży zdziesiątkowały załogę do tego stopnia, że do Portugalii wróciło tylko 55 ludzi na dwóch statkach wypełnionych przyprawami i klejnotami. Ogrom sukcesu wielkiego odkrywcy przyćmił straty, a da Gamie przyznano tytuł "Admirała Mórz Indyjskich".
Zachwyt króla nad odkrywcą drogi do Indii był na tyle duży, że postanowił mianować go dowódcą wyprawy składającej się z 20 okrętów, która w 1502 roku wyruszyła do Indii. Celem wyprawy było pomszczenie Portugalczyków, którzy zginęli w wyniku zamieszek spowodowanych konfliktem dowódcy wyprawy z 1500 roku - Pedro Cabralem, a władcą Kalikatu Zamorinem. Sukcesy da Gamy na terenach Indii były wówczas ogromne. Uciskał społeczność Kilwa Kisiwani i wymusił okup. Ponadto pomścił swoich rodaków rozbijając w pył flotę Kalikatu ostatecznie podbijając to miasto.
W 1503 roku da Gama powrócił do rodzinnej Portugalii zostawiając część floty pod dowództwem swojego wujka Vicente Sodre. Tym razem jego wysiłki nie znalazły uznania u króla Portugalii Manuela I Szczęśliwego, gdyż nie udało mu się zmusić Zamorina do poddania się. Przy wyborze nowego wicekróla i gubernatora odkrytych ziem Vasco da Gama został pominięty, a tytuły te otrzymał Francisco de Almeida. Da Gama usunął się w cień i przez ponad 20 lat trzymał się z daleka od polityki i wypraw. Również jego próby ponownego wkupienia się w łaski władcy rodzinnego kraju spaliły na panewce. Dopiero po śmierci króla Manuela, jego następca zdecydował przyjrzeć się urzędnikom na terenach zajętych przez Portugalię.
W 1524 roku Da Gama został ponownie wysłany do Indii, aby zastąpić skorumpowanego Eduardo de Menezesa. Jednakże niedługo po dobiciu do lądu da Gama zachorował na malarię i po trzech miesiącach zmarł w wigilię Bożego Narodzenia. Funkcję gubernatora Indii przejął zaś jeden z kapitanów jego floty. Został pochowany w kościele Św. Franciszka w Cochin, a ostatecznie jego prochy zostały przewiezione do Portugalii w 1439 roku.
Nie ulega wątpliwości, że wyprawa da Gamy to jedna z najważniejszych i najbardziej znaczących dla ludzkości podróży, połączyła różne sobie narody i pozwoliła na nawiązanie nowych relacji handlowych. Wielki odkrywca udowodnił, że Europa nie ma sobie równych jeśli chodzi o wybitne umysły, niepowtarzalne jednostki i technologię. Portugalia urosła też do rangi potęgi kolonialnej, militarnej i handlowej. Jednak jest też ciemna strona tej wybitnej wyprawy: nowa wojna o wpływy między światem chrześcijańskim, a islamem.
Sprawdź swoją wiedzę o wielkich podróżnikach i ich odkryciach geograficznych w naszym teście.
QuizHistoria epoki wielkich odkryć georgaficznych. Rozwój żeglarstwa, przyczyny działania odkrywców i skutki dla cywilizacji w XV i XVI wieku.
Czytaj dalejHistoria sztuki i malarstwa marynistycznego. Co inspirowało artystów do tworzenia swoich dzieł z elementami morskimi. Jakie były największe dzieła kolejnych epok.
Czytaj dalej